Kontradykcje

Mimo krytyki ze strony Johna Rawlsa, dziewiętnastowieczna doktryna utylitaryzmu demonstruje swój inspiracyjny potencjał do chwili obecnej. Przedmiotem analizy Moniki Małek są trzy koncepcje wolności ufundowane na utylitarnych podstawach [1] . Pierwsza z nich to koncepcja Johna Stuarta Milla, natomiast dwie pozostałe, które autorka interpretuje jako inspirowane myślą liberalną i utylitarną Milla, wyszły spod pióra Johna Graya i Petera Singera. Autorka postawiła sobie za cel wykazanie, że doktryna liberalizmu etycznego, jaką znajduje w twórczości Johna Stuarta Milla, i który uznaje za całościowy system etyczny, zawierający koncepcję człowieka i określający status oraz hierarchię wartości”, zachowuje współcześnie znaczną aktualność. We współczesnych okolicznościach teoretycznych omówienie tak rozumianej doktryny J.S. Milla z konieczności odbywać się musi w nawiązaniu do sporu między liberalizmem i komunitaryzmem, co też autorka czyni zarówno przy formułowaniu tezy sw...

Zaskakujące przemiany polityczne w wielu ustabilizowanych demokracjach stały się podstawą do formułowania diagnoz orzekających – ponownie – stan kryzysu demokracji. Pytanie o sprawnie działającą demokrację nie traci więc na swej aktualności i filozoficznej doniosłości.   Dylemat zawarty w tytule książki Grygieńcia [1] , mianowicie „deliberacja czy partycypacja?”, wskazuje wprost na sedno problemu, jak i na możliwe teoretyczne jego rozwiązania. Lektura książki Grygieńcia uzmysławia, że jest to autentyczny dylemat, który nie ma łatwego rozwiązania, a być może w ogóle go nie ma. Książka składa się z czterech obszernych rozdziałów, które zawierają wnikliwą analizę różnych koncepcji sytuujących się, odpowiednio, po stronie deliberacjonistycznej i partycypacjonistycznej. Autor wychodzi od zdefiniowania tych dwóch stanowisk i nakreśla główne punkty sporne między nimi. Wbrew projektom koncyliacyjnym stwierdza, że deliberacyjne i partycypacyjne koncepcje demokracji to stanowiska odmie...

Celem książki Michała Wróblewskiego [1] jest „przepracowanie” trzech inspiracji źródłowych dla współczesnej filozofii polityki, a mianowicie koncepcji hegemonii, naszkicowanej przez Antonio Gramsciego w jego Zeszytach więziennych , brytyjskich koncepcji studiów kulturowych, oraz koncepcji hegemonii zawartej w pismach Ernesto Laclau i Chantal Mouffe, w celu stworzenia spójnej teorii hegemonii. Punktem wyjścia rozważań autora jest pytanie o okoliczności, które sprawiają, że w procesie sprawowania władzy politycznej społeczny konsens staje się rzeczą niezbędną. Pytanie to wyrasta z trafnego przekonania, zgodnie którym czysta dominacja i przemoc, oraz będący ich skutkiem strach, jako narzędzia sprawowania władzy, nie stanowią gwarancji jej skutecznego sprawowania. Wiedzie to do wniosku, że sprawowanie władzy, o ile ma być skuteczne, wymaga wytworzenia autentycznego przyzwolenia ze strony społeczeństwa. To prowadzi do kolejnego pytania, w jaki sposób ośrodek władzy po...